خطوط انتقال:

معمولا برای کم کردن مقدار قدرت وجود اختلاف پیک بار در نقاط مختلف و برق رسانی مطمئن تر سراسری کردن شبکه اجزاء می گردد که از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه می باشد، چون امکان تأسیس نیروگاه در همه نقاط مختلف جهت تأمین انرژی مورد نیاز آن منطقه امکان پذیر نیست بدین لحاظ جهت انتقال انرزی از محل تولید به نقاط دیگر احداث خطوط انتقال اجتناب ناپذیر می باشد.

استاندارد ولتاز خطوط انتقال در شبکه سراسری برق ایران عبارتند از: خطوط 132 و230 و400 کیلوولت.از طرفی چون افزایش ولتاژ انتقال تا حدی امکان پذیر می باشد و بالا بردن بیش از حد ولتاژ عملا مقرون به صرفه نمی باشد،بنابراین جهت انتخاب ولتاژ مناسب جهت انتقال میزان معینی از انرژی الکتریکی به فاصله معینی می بایست محاسبات اقتصادی کامل انجام شده و مناسب ترین و اقتصادی ترین ولتاژ انتخاب شود لذا چون هدف اصلی تأمین اقتصادی انرژی الکتریکی به مشترکین می باشد در نتیجه باید به چند عامل مهم توجه داشته باشیم .یک عامل تأمین اقتصادی انرژی بطوریکه از امکانات موجود حداکثر بهره برداری صورت پذیرد عامل مهمتر پایداری شبکه انتقال می باشد جهت تأمین انرژی مطمئن.

 

1- ولتاژ خطوط مشابهی که قبلا در شبکه و در حوالی خط مورد نظر وجود داشته است.

2- طول خط 

3- قدرت مورد نظر که می بایست انتقال داده شود.

4- افت ولتاژ و افت قدرت

5- افت کرنا که از افزایش ولتاژ ناشی می گردد.

6- تنظیم ولتاژ در حالت بی باری و در بار کامل که معمولاًً در طراحی شبکه های این دو رقم بین 10% و 5% باشد.

7- بررسی اقتصادی و مقایسه قیمت خطوط با ولتاژ های مختلف

 

روابط زیر به منظور تعیین حدود ولتاژ و کمک به طراحی برای انتخاب بهترین ولتاژ از نظر اقتصادی می باشد.

1- رابطه استیل: ١٠٠/P +١٠٦   V=S.S√e /

2- رابطه کلرن: P √√١٥٠ V=

تذکر: رابطه های بالا برای مسافتهای کوتاه مفید است.

الف- افزایش تا حد استاندارد

ب- کم کردن مقاومت سلفی خط جهت کم کردن رکتانس خطوط از چند روش استفاده می شود:

1- باندل کردن خط،2-  افزایش سطح هادیها تا حد ممکن،3-  ایجاد خطوط دو مداره،4- کاهش فاصله ها بین فازها (تا حد استاندارد)

پایداری شبکه::به مقدار بستگی داردچون هر قدر توان انتقالی خط زیاد شود بار افزایش پیدا می کند که این موضوع باعث ناپایداری شبکه می گردد که باندول کردن یا دومداره کردن خطوط می توان از نا پایداری شبکه جلوگیری نمود و جهت حفاظت خطوط در مقابل ولتاژهای ضربه ای مثل صاعقه از سیم گارد استفاده می شود و جهت جلوگیری از اختلاف ولتاژ فاز از روش جابجایی فازها که به ترانسپوزه مشهور است چون هر فاز نسبت به هم ونسبت به زمین حالت خازنی پیدا می کند که این خاصیت در خطوط انتقالی طولانی باعث افزایش فاز وسط نسبت به فاز طرفین می شود . چون خطوط انتقال در معرض عوامل طبیعی از قبیل برق- باران- طوفان قرار دارد . از نظر فیزیکی باید توان مقاومت در برابراین عوامل داشته باشد . 

این خطوط که بیش از ۹۷ درصد خطوط انتقال کشور را شامل می شوند از جنس آلومینیوم یا آلیاژی از آلومینیوم می باشند . علت استفاده از این فلزسبک و ارزان بودنش نسبت به هادی هایی چون مس است ، البته به علت قابلیت هدایت الکتریکی کمتر آلومینیوم ضخامت آنها را با قرار دادن رشته های موازی همجنس و گاه فولادی در مرکز آن بالا می برند تا از هدایت الکتریکی بیشتری برخوردار گردد . خطوط انتقال هوایی به سهولت قابل نصب و انشعابگیری هستند و به همین جهت دارای هزینه راه اندازی اندکی می باشند . هم چنین دسترسی به این خطوط برای تعمیر و ایجاد تغییرات در آن بسیار ساده می باشد . این نوع خطوط  به علت استفاده از سازه های سیمانی و دیگر سازه های ناخوشایند از لحاظ زیبایی برای مناطق شهری مناسب نیستند . نیز خطراتی چون طوفان ها و رعدوبرق ها همواره برای این خطوط وجود دارند و کلا خطوط هوایی دارای خاموشی بسیار بیشتری به نسبت خطوط زمینی هستند . هم چنین این خطوط از ایمنی کمی به علت لخت بودن سیم ها در اکثر آنها برخوردارند و حفظ نکردن حریم این خطوط به علل مختلف یا برخورد پرندگان با آنها همواره مشکلاتی چون برق گرفتگی یا آتش سوزی را به دنبال داشته است . از نقطه نظر علمی این خطوط دارای راکتانس بالایی بوده و مناسب برای چگالی های بار کم می باشند .

اولین خطوط انتقال برق(که در نیروگاه پرل استریت نیویورک به کار گرفته شدند) خطوط زمینی بودند ، اما کم کم جای خود را به خطوط هوایی دادند .راه اندازی خطوط زمینی انتقال برق به علت هزینه های فراوان حفاری و ایجاد کانال های زمینی و زیر زمینی بسیار گران تر از راه اندازی خطوط هوایی است و گرفتن انشعاب از این خطوط مستلزم وجود ایستگاه های توزیع ، جعبه های انشعاب و تابلو های برق می باشد . نیزعیب یابی این خطوط به علت در دسترس نبودن احتیاج به وسائل مخصوص و گران قیمتی دارد که هزینه های آن را افزایش می دهد . در عوض در خطوط زمینی به ندرت اشکالی به وجود می آید و خاموشی آن به مراتب از خطوط هوایی کمتر است . این خطوط به زیبایی محیط آسیب نمی زنند و چون در دسترس نمی باشند دارای خطرات بسیار کمتری نسبت به خطوط هوایی خواهند بود و چون حریمی برای آنها تعریف نمی شود در اماکن کم عرض و مسکونی بسیار مفید می باشند . از نظر علمی این خطوط دارای راکتانس سری پایین و مناسب برای چگالی های بار زیاد هستند .

نتیجه آن که خطوط انتقال هوایی به سبب هزینه ها ، درنظر گرفتن راکتانس بالا ، مناسب بودن با چگالی بار کم و آسیب به زیبایی محیط اطراف بایستی در مناطق کم جمعیت ، دور افتاده و بین شهری و خطوط انتقال زمینی به سبب راکتانس پایین ، مناسب بودن برای چگالی های بالای بار ، زیبایی و دیگر مزیت های ذکر شده در مناطق پر ازدحام و شهری به کار گرفته شوند . به نظر می رسد در سال های آتی به علت ازدیاد و تراکم جمعیت ، رشد خطوط انتقال زمینی بسیار بالاتر از رشد خطوط هوایی باشد .با توجه به این مسئله جا دارد مسئولان از هم اکنون راهکارهایی برای دستیابی به فناوری های نوین این صنعت در جهت استفاده اقتصادی تر در خطوط داخلی و نیز صادرات این نوع محصولات اتخاذ کنند ...

 شبکه هاي فشار قوي عمومي
شبکه هاي فشار قوي عمومي عبارتند از کليه خطوط هوايي يا زميني و پستهاي فشار قوي با ولتاژهاي 11 کيلوولت يا بيشتر که برحسب مورد براي انتقال يا توزيع نيروي برق داير و کلا‌" متعلق به شرکت مي‌باشند.
خطوط و پستهاي هوايي يا زميني با ولتاژهاي 11 ، 20 و 33 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي فشار متوسط ناميده مي‌شوند.
خطوط هوايي يا زميني و پستهاي با ولتاژهاي 63 ، 66 و 132 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي فوق توزيع ناميده مي‌شوند.
خطوط هوايي يا زميني و پستهاي با ولتاژهاي 230 و 400 کيلوولت به طور اخص شبکه‌هاي انتقال ناميده مي‌شوند.

 فيدر :
فيدر عبارت است ازمجموعه اي از وسايل قطع و وصل با ولتاژ اسمي معين که براي دريافت برق از بالادست سيستم برق رساني و تحويل آن به پايين دست سيستم تعبيه مي‌گردد. فيدرها به لحاظ شمول مفاد اين آيين‌نامه به شرح ذيل دسته بندي مي‌شوند:
فيدر در مورد خط فشار متوسط خروجي از پست فوق توزيع عبارت است از تابلو و تجهيزات آن که در اطاق ولتاژ فشار متوسط پست فوق توزيع قرار گرفته و خط فشار متوسط ازآن تغذيه مي‌گردد.
 فيدر در مورد خط فشار متوسط انشعابي از خط موجود عبارت است از جداساز (سکسيونر) هوايي و يا يک سري قطع کننده که خط انشعابي از آن طريق تغذيه مي‌شود.
فيدر در مورد خط فشار متوسط خروجي از پست توزيع زميني عبارت است از تابلوي جداساز (سکسيونر) قابل قطع زير بار و يا تابلوي کليد (دژنکتور) که خط خروجي مذکور را تغذيه مي‌نمايد.
فيدر فشار قوي ترانسفورماتور در پست زميني عبارت است از تابلوي کليد  (دژنکتور) و يا تابلو سکسيونر فيوزدار که ترانسفورماتور را به شبکه فشار قوي اتصال مي‌دهد.
فيدر در مورد پست ترانسفورماتور توزيع هوايي عبارت است از مجموع قطع‌کننده‌ها و برقگيرها که در محل اتصال خط فشار متوسط به ترانسفورماتور نصب مي‌شوند.
فيدر در مورد خطهاي خروجي فشار ضعيف عبارت است از کليد يا کليد فيوز نصب شده در تابلوي فشارضعيف پست ترانسفورماتور که از طريق آن برق فشارضعيف براي مصرف‌کننده (يا مصرف کنندگان) ارسال مي‌گردد.
چنانچه تابلوي فشار ضعيف داراي بيش از يک خط خروجي باشد، هر کليد فيوز منصوب در ابتداي هر خط خروجي يک فيدر محسوب خواهد شد. در اين صورت بهاي کليد کل اتوماتيک (کليد خروجي ترانسفورماتور) و قيمت تابلو را بايد به نسبت بين کليد فيوزهاي خروجي موجود تقسيم کرد.
 خطوط نيرورساني
خطوط انتقال، فوق توزيع و توزيع که شبکه عمومي موجود را با ظرفيت کافي به نقطه تحويل متصل مي‌کنند خطوط نيرورساني ناميده مي‌شوند.
 خط سرويس (در شبکه فشار ضعيف)
خط سرويس عبارت است از بخشي از خطوط نيرورساني که مقطع آن متناسب با قدرت انشعاب يا انشعابات متقاضي در نظر گرفته شده است و شبکه فشار ضعيف عمومي يا پست عمومي توزيع را به نقطه تحويل متصل مي‌کند. خطوط سرويس کلا" متعلق به شرکت و در اختيار آن مي‌باشند.

1- تعریف پست:
پست محلی است که تجهیزات انتقال انرژی درآن نصب وتبدیل ولت انجام می شودوبا استفاده از کلید ها امکان انجام مانورفراهم می شود.درواقع کاراصلی پست مبدل ولتاژ یاعمل سویچینگ بوده که دربسیاری از پستها ترکیب دو حالت فوق دیده می شود .در خطوط انتقال DC چون تلفات ناشی از افت ولتاژ ندارد تلفات توان انتقالی بسیار پایین بوده ودر پایداری شبکه قدرت نقش مهمّی دارند لزا اخیرا ُ این پستها مورد توجه قراردارند ازاین پستها بیشتردر ولتاژهای بالا (800 کیلو ولت وبالاتر) و در خطوط طولانی به علت پایین بودن تلفات انتقال استفاده می شود.درشبکه های انتقال DC درصورت استفاده ازنول زمین می توان انرژی الکتریکی را توسط یک سیم به مصرف کننده انتقال داد.
2- انواع پست:
پستها را می توان ازنظر نوع وظیفه,هدف,محل نصب,نوع عایقی به انواع مختلفی تقسیم کرد.
براساس نوع وظیفه وهدف ساخت:
پستهای افزاینده , پستهای انتقال انرژی , پستهای سویچینگ و کاهنده فوق توزیع .
ـــ براساس نوع عایقی:
پستها با عایق هوا                                                                                                       پستها با عایق گازی که دارای مزایای زیراست:
پایین بودن مرکز ثقل تجهیزات در نتیجه مقاوم بودن در مقابله زلزله کاهش حجم, ضریب ایمنی بسیار بالا باتوجه به اینکه همهً قسمت های برق دار و کنتاکت ها در محفظهً گازSF6 امکان آتش سوزی ندارد,
پایین بودن هزینهً نگهداری باتوجه به نیاز تعمیرات کم تر, استفاده در مناطق بسیار آلوده و مرطوب و مرتفع .
معایب پستها با عایق گازی :
گرانی سیستم و گرانی گاز SF6  نیاز به تخصص خاص برای نصب و تعمیرات,مشکلات حمل و نقل وآب بندی سیستم.
ـــ بر اساس نوع محل نصب تجهیزات :
نصب تجهیزات در فضای باز , نصب تجهیزات در فضای سرپوشیده .
معمولاُ پستها را از 33 کیلو ولت به بالا به صورت فضای باز ساخته وپستهای عایق گازی راچون فضای کمی دارندسرپوشیده خواهند ساخت.

پستهاي فشار قوي از دو نظر تقسيم بندي مي‌شوند:

1-  از نظر عايقي

2- از نظر محل نصب

پستهاي فشار قوي از نظر نوع عايق سه مي‌باشند:

1-   پستهاي فشار قوي معمولي(Conventional) كه در آنها فاصله بين فازها و مدارهاي مختلف توسط هوا عايق شده است. اين پستها در همه سطوح ولتاژي ساخته مي‌شوند.

  2-  پستهاي فشار قوي گازي(Gas Insulated Substation-GIS). در اين پستها به جاي هوا، از گاز 6SF بعنوان عايق استفاده ميشود. كليه تجهيزات درون كپسولهاي محتوي گاز6SF با فشار مناسب قرار دارند و عايق بين نقاط برقدار نسبت به يكديگر گاز6SF مي‌باشد كه قدرت عايقي آن حدوداً سه برابر هوا مي‌باشد. اينگونه پستها در همه سطوح ولتاژي ساخته ميشود ولي براي ولتاژهاي بالاتر از 66 كيلو ولت كاربرد آن رايج‌تر است.

3- پست‌هاي تركيبي (Hybrid) كه در واقع تركيبي از دو نوع فوق ميباشند. در اينگونه پستها از تجهيزات مانند شينه ها و كليدهاي قدرت در كپسولهاي گاز6SF قرار دارند و ساير تجهيزات بصورت معمول ميباشند. اين پستها براي ولتاژهاي بالاتر از 245 كيلو وات استفاده مي‌شود.

پستهاي برق از نظر محل نصب تجهيزات به دو دسته تقسيم مي‌شوند:

·  پستهاي داخلي (Indoor Substation)

· پستهاي بيروني (Outdoor Substation)

پستهاي داخلي معمولي تا ولتاژ 110 كيلو ولت ساخته مي‌شود ولي استفاده از اين پست‌ها تا ولتاژ 33 كيلو ولت بيشتر رايج است. در اين پست‌ها تجهيزات قدرت در داخل يك ساختمان نصب مي‌گردند و از نظر ساختار و وضعيت فيزيكي تجهيزات ميتوان به سه دسته پست باز، نيمه باز و بسته تقسيم بندي كرد. در  پست باز تجهيزات عمده كه شامل كليدهاي قدرت و شينه بندي و ترانسهاي اندازه‌گيري مي‌باشد كاملاً، رونت مي‌شود و جهت حفاظت افراد از نزديك شدن به تجهيزات برق‌دار از صفحات مشبك فلزي به‌ عنوان محافظ استفاده مي‌شود.

در پست نيمه باز فقط شينه بندي كه عموماً، در بالاترين قسمت نصب ميگردد، قابل روئت بوده و ساير تجهيزات تا ارتفاع دسترسي توسط ديوار يا مواد عايقي نسوز پوشانيده شده و ديده نميشود، در پست‌هاي بسته كليه قسمت‌هاي برق‌دار يعني تمام تجهيزات و شينه‌بندي درون تابلو‌هاي فلزي كه از همه طرف مسدود مي‌باشد قرار دارند.

پست‌هاي داخلي گازي تا ولتاژ بالاتر از 800 كيلو ولت نيز ساخته مي‌شود. از آنجائيكه كليه تجهيزات درون كپسولهاي گاز6SF قرار دارند امكان تماس سهوي با قسمت‌هاي برق‌دار به‌ هيچ وجه وجود ندارد.

در پست‌هاي بيروني كليه تجهيزات در يك محوطه فضاي باز كه محدوده آن Switchyard ناميده مي‌شود نصب مي‌گردند. اين پست‌ها عموماً براي ولتاژهاي بالاتر از 66 كيلو ولت ساخته مي‌شوند. در چنين سطح ولتاژي بدليل ازدياد حجم تجهيزات و همچنين رعايت فاصله اطمينان قسمت‌هاي برق دار و نيز پائين آوردن هزينه تمام شده ساخت پست و ملاحظات فني ديگر بطور عمده از پست‌هاي بيروني استفاده  مي‌گردد.

 در اين پست ها ترانسفورماتورهاي قدرت در اطاق‌هاي جداگانه نصب مي‌گردند و شينه‌بندي و ساير تجهيزات در يك سالن قرار مي گيرند. شبنه بندي معمولاً در بالاترين قسمت نصب مي‌گردد و تجهيزات مربوط به يك انشعاب شامل بريكر، ديسكانكتها، ترانسهاي ولتاژ و جريان وسايل در يك قسمت مشخص و محدود كه سلول ناميده ميشود نصب مي‌گردند. هر سلول از سلولهاي مجاور بوسيله تيغه اجري و يا صفحات فلزي يا عايقي نسوز جدا ميشود. در هر سلول معمولاً دو بخش وجود دارد يكي مربوط به تجهيزات قدرت و ديگري بخش تجهيزات كنترل و حفاظت كه در قسمت جلو سلول در دسترس متصويان پست است. اين دو بخش بايد كاملاً از يكديگر جدا باشند بنحوي كه امكان تماس سهوي با قسمتهاي تحت ولتاژ قدرت وجود نداشته باشد. كليه سلولها در مجاورت يكديگر و در وسط سالن قرار داده مي شوند بنحوي در دو طرف دو راهرو ايجاد ميگردد كه امكان دسترسي به تجهيزات كنترل و حفاظت و نيز تجهيزات قدرت را بهنگام تعميرات، فراهم مي‌كند.

 در پست‌هاي داخلي بسته همچنانكه قبلاً اشاره شد كليه تجهيزات قدرت و همچنين وسايل مربوط به كنترل و حفاظت پست در تابلوهاي فلزي نصب مي‌گردند. معمولاً در هر تابلو وسايل يك انشعاب از شين قرار داده مي‌شود كه عموماً، شامل بريكر، ديسكانت زمين، ترانس جريان و ولتاژ مي‌باشد. بريكر در تابلو يا بصورت ثابت و يا بصورت كشوئي قرار مي‌گيرد. بريكرهاي كشوئي داراي مزيتهائي نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اينكه نيازي به ديسكانت در طرفين بريكر نيست و همچنين در صورت بروز نقصي در بريكر براحتي با بريكر مشابه قابل تعويض مي‌باشد. هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسيم مي‌گردد كه در  جلوگيري از پيشروي جرقه موثر است. هر يك از تجهيزات مانند بريكر، ترانس جريان و ولتاژ و شينه‌ها و وسايل مربوط به كنترل و حفاظت در بخش مخصوص بخود قرار مي‌گيرد. براي جلوگيري از فشار داخلي خيلي زياد در صورت بروز جرقه يا تخليه الكتريكي، در سقف تابلو دريچه‌هائي تعبيه مي‌گردد كه يا مشبك بوده و يا تحت فشار زياد باز مي‌شوند.

 بطور كلي پست‌هاي داخلي بسته نسبت به پستهاي داخلي باز و نيمه باز محاسني دارند كه مهمترين آنها عبارتند از:

·  امكان تماس سهوي افراد با تجهيزات وجود ندارد.

· امكان برخورد جرقه به قسمتهاي بيرون از تابلوها به حداقل مي‌رسد.

·  فضاي لازم جهت يك تابلو يا سلول بسته به علت نزديكتر بودن تجهيزات نسبت به سلول‌هاي باز و نيمه باز معمولاً كمتر است.

·  به علت بسته بودن تابلوها تجهيزات كمتر در معرض آلودگي‌هاي محيطي مانند دود و گرد و غبار مي‌باشند.

· چون تجهيزات و وسايل قبلاً در تابلوها جاسازي و نصب ميگردد، نصب تابلوها و بهره برداري از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت مي‌گيرد.

از معايب اين پست‌ها اين است كه امكان نظارت مستقيم بر وضعيت تجهيزات وجود ندارد و ضمناً وسايل تابلوهاي ساخت كارخانجات مختلف معمولاً قابل تعويض با يكديگر نيستند در حاليكه در سلول‌هاي باز و نيمه باز ميتوان از تجهيزات كارخانجات مختلف استفاده نمود. بطور كلي با توجه به مزاياي پست‌هاي بسته نسبت به پست‌هاي باز و نيمه باز در حال حاضر در اكثر موارد از پستهاي بسته بخصوص با بريكرهاي كشوئي استفاده مي‌شد. پستهاي بسته معمولاً تا ولتاژ 33 كيلو ولت  ساخته مي‌شوند.

در پست‌های گازي كليه تجهيزات قدرت درون كپسولهاي محتوي گاز6SF كه قدرت عايقي آن تقريباً سه برابر هوا مي‌باشد قرار مي‌گيرند. به اين ترتيب فاصله قسمت‌هاي برق‌دار با يكديگر در درون كپسولهاي پر از گاز به مراتب كمتر از فاصله‌هاي لازم در پستهاي معمولي مي‌باشد و در مجموع تجهيزات فضاي بسيار كمتري را اشغال مي‌كنند.

پست‌هاي گازي تقريباً از سال 1960 ميلادي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مهمترين مزاياي پست گازي نسبت به پست معمولي عبارتند از:

·   فضاي كمتر جهت نصب تأسيسات كه در حدود 10 تا 15 درصد يك پست معمولي در همان سطح ولتاژ مي‌باشد.

· چون كليه تجهيزات درون كپسول‌هاي گاز قرار دارند آلودگي‌هاي محيطي روي آنها تأثيري ندارد و بنابراين به تميز كاري و سرويسهاي دوره‌اي نيازي نيست.

·   امكان تماس سهوي پرسنل با تجهيزات برق‌دار وجود ندارد.

· نصب و بهره برداري از پست به علت آماده بودن كليه تجهيزات درون كپسول‌هاي سبك وزن آلومنيومي، بسيار سريع انجام مي‌شود.

نكته اساسي درباره تجهيزاتي كه در پستهاي بيروني استفاده ميشوند اين است كه كليه تجهيزات بايستي در برابر شرايط مختلف آب و هوائي مناطق مقاوم باشند.

كليه تجهيزات معمولاً در ارتفاعي نصب مي‌شوند كه قسمت زمين شده آنها(قسمتهاي فلزي تجهيزات) از سطح تمام شده پست حداقل 230 سانتيمتر فاصله داشته باشد، به اين ترتيب امكان تماس سهوي با  قسمت‌هاي تحت ولتاژ فشار قوي وجود ندارد. براي ايجاد اين ارتفاع در پست بيروني تجهيزات روي پايه‌ها يا اسكلت فلزي با ارتفاع مناسب در هواي آزاد نصب مي گردند. براي انجام اتصالات و ارتباط بين تجهيزات و نيز شينه‌بندي از سيم رشته‌اي همانند خطوط انتقال يا لوله آلومنيومي استفاده مي‌شود. بطور كلي پست‌هاي فشار قوي بگونه‌اي طراحي مي‌گردند كه موارد مهم زير در آنها رعايت گردد:

·  انجام عمليات لازم مانند نظارت بر وضعيت پست، صدور فرمانهاي قطع و وصل به كليدهاي قدرت، كنترل و حفاظت سيستم، نقل و انتقال لوازم و تجهيزات، توسعه و انجام تعميرات دوره‌اي و سرويس تجهيزات براحتي امكان پذير باشد.

·  حداقل فواصل مجاز جهت قطعات و تجهيزات تحت ولتاژ با يكديگر و با زمين مطابق جداول استاندارد رعايت شود.

·  متصديان پست از نظر برق گرفتگي در اثر تماس سهوي با قطعات تحت ولتاژ و يا پتانسيلهاي ناشي از اتصال كوتاه زمين به خوبي حفاظت شده باشند.

· هزينه‌هاي تمام شده پست ضمن حفظ كيفيت تجهيزات، به حداقل مقدار خود برسد.

اجزاء تشکيل دهنده پست :
پستهای فشار قوی از تجهیزات و قسمتهای زیر تشکیل می شود :
ترانس قدرت , ترانس زمین و مصرف داخلی , سویچگرجبران کنندهای تون راکتیو , تاً سیسات جانبی الکتریکی, ساختمان کنترل , سایر تاًسیسات ساختمانی .

از سیستم های اضطراری دیگر ایستگاه باتری ها می باشند. اهمیت باطری ها بحدی زیاد است که از آنها به عنوان قلب سیستم یا پست نام می برند و به همین جهت نگهداری و بهره برداری صحیح از باتری ها در پستها بسیار حائز اهمیت می باشد.

نظر به اینکه رله ها و سیستم حفاظتی نیاز به تغذیه جریان DC دارند و این جریان در حالت عادی از طریق شارژر تامین می گردد. لذا زمانیکه به هرعللی شارژر از مدار خارج شود یا ایستگاه بدون برق گردد اگر باتری ها توانایی تامین برق DC مورد نیاز ایستگاه را نداشته باشند کل سیستم حفاظتی و مدارهای فرمان ایستگاه از کار می افتد واز این جهت سالم بودن و آماده بکار بودن باتری ها و هنچنین نگهداری از آ نها اهمیت فراوانی دارد.

باسبار یا شین وسیله ای است جهت جمع آوری و توزیع انرژی الکتریکی بصورت همزمان بدین معنی که فیدرهای ورودی و خروجی و سیم ها و کابلهای یک پست و همچنین  ترانسفورماتورها و سایر تجهیزات یک سوئیچگیر تحت یک ولتاژ ثابت بوسیله یک هادی بنام شین در هر فاز بهم اتصال می یابند. جنس شین ممکن است  مس یا آلومینیوم باشد.

انواع  شین از نظر شکل ظاهری: بر سه نوع می باشد

 1- شین تختی: تسمه ای که معمولا از جنس مس می باشد بیشتر در سطح ولتاژ 20 کیلو ولت مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای این نوع شین این است که اتصالات و برقـراری انشعاب به سهولت و بدون استفاده از کلمپ مخصوص انجام می پذیرد.

2- شـین طنابی: از جنس مس و آلومینیوم می باشد.

ا نواع شین از نظر شکل ظا هری :: بر سه نوع می باشد

1- ­­شـین تختی: تسمه ای که معمولاً هز جنس مس می باشد وبیشتردرسطح ولتاژ20 کیلو ولت است مورداستفاده قرارمی گیرد ازمزایای این شین اینست که اتصــالات وبرقراری انشعاب

به سهولت وبدون استفاده از کلمپ مخصوص انجام می گیرد.

2- شین طنابی که ازجنس مس است وهم آلومینیوم ساخته می شود  شکل ظاهری آن  شبیه

سیم های مورد استفاده در خطوط هوایی می باشد. از این نوع شین در سطوح ولتاژ 132،63و

230 کیلوولت استفاده می شود.از مزایای آن سهولت احداث وسرعت درتعمیرات می باشد.

3- شین لوله ای  این نوع شین غالباً از جـنس آلومینیوم می باشد وبرای سطــوح ولتــاژ400کیلوولت وبالاتر به کار می رود زیرا درولتاژهای بالا بعلت اثرپدیده پوسته ای درشیـن های طنابی جریان در مرکزسیم حداقل می باشدو قسمت اعظم جریان ازسطح خارجی سیم عبورمی نماید. بنابراین با لوله ای ساختن شین می توان وزن باسبار درنتیجه هزینه آن را کاهش داد. مزیت دیگر این نوع باسباراین است که تغییرات شکم سیم نسبت به درجه حرارت آن چندان محسوس نیست.

شین بندی :: نحوه ارتباط الکتریکی فیدرهای مختلف یک سویچگر رابه یک باسبار شین بندی می گویند.

عوامل موثردر نوع ترتیب وآرایش باسبار
1- هر پست با توجه به ظرفیت و ولتاژ مربوط دارای شین بندی خاص خود می باشد.

2 - میزان ضریب اطمینان در تامین بار مصرف کننده و اینکه هرگــاه عیبی در باسبـار پیـش بیاید آیا کل پست یا فیدرها بی برق می شود یا فقط قسمتی که معیوب است خارج و بقیـه در مدار باقی می ماند.

3- تعداد فیدرها

4- وضعیت پست از نظر توسعه آینده

5- اقتصادی بودن آرایش طراحی شده

انواع شین بندی:            الف:شین ساده             ب:شین مرکب یا چند تایی

ساده ترین نوع جمع و پخش انرژی شین ساده است که معمولاً در سطوح ولتاژ20تا 63 کیلو ولت و همچنین پستهای 230 کیلوولت کم اهمیت از آن استفاده می شود. از مزایای این نوع شین می توان ارزانی و سهولت در بهره برداری را نام برد.

از معایب این نوع شین:1- تعمیرات برروی شین بدون قطع بارامکان ندارد،2- توسعــه  پسـت بدون قطع بار عملی نمی باشد،3- بروز اتصالی بر روی باسبار باعث قطع کامل برق می شــود،

4-خراب شدن دژنکتور یکی از خطـوط باعث قطـع برق آن خـط می گردد.به منظـور جـبران بعضی از معایب فوق معمولاُ شیـن ساده به وسیله یک یا ديژنکتور(باس شکن) به دو یــا چند قطعه تقسیم می شود.

شین بندی دوبل : در شین بندیبه ازای هر فاز دو شین وجود دارد و معمولاُ یک شین زیر بار و شین دیگر به عنوان رزرو به کار گرفته می شود. ارتباط خطوط ورودی و خروجــی بـا هر یــک از شیــن ها به کمک سکسیـونر بر قرار می گردد. لذا در حالت کار عادی شبکه نیمی از سکسیونر هـا برقرار ونیمی دیگر بستـه هستند.

تعویض بار از یک شین به شین دیگر از طریق قطع و وصل سکسیونرها می بایست کاملاُ بدون بار انجام گیرد. بدین دلیل است که در سیستم شین دوبل ارتباط دو شین به وسیله یک کلیـد قدرت به نام کوبلاژ انجام می گردد.

باسبار مرکب دارای انواع زیر می باشد:

1- باسبار دوتایی

2- باسبار دو تایی با سکسیونر بای باس

3- باسبار اصلی و فرعی

4- باسبار 5/1 بریکری

5- باسبار دو بریکری

روش دو بریکری : در این روش برای هر خط خروجی و ورودی دو دژنکتور پیش بینــی شده است و در موقع بهره برداری یکی از آن ها باز ودیگری بسته است در این سیستــم نیاز بـه کلید کوبلاژ وسکسیونر بای باس نمی باشد.

روش یک ونیم بریکری :  به ازای هر فیدر ورودی یا خروجی5 /1 به کار رفتـه است.

با استفاده از این روش می توان هر یک از دژنکتور را بدون قطع جریان فیدر را از مدار خــارج نمود ولی همیشه در باسبار زیر می باشد.

شین بندی حلقوی : 1- هر دو دژنکتور بدون از دست دادن مداری قطع گردد.2-بروز اتصـال کوتاه در بدترین حالت ودر هرنقطه از باسبار باعث از دست رفتن تنها یک فیـدر خواهــد شد.

3- هزینه سرمایه داری نسبت به شین بندی دوبل کمتر است زیرادر این حالت برای هر فیـدر یک دژنکتور تعریف شده اسـت.4- این نوع شین بندی غالباُ تا حداکثر هشت فیدر یـک مـورد استفاده قرار می گیرد زیرا با افـزایش جریان نامـی بسیـار افزایـش پیدا خواهـد نـمود و چـون جریان باسبار از دژنکتور عبور می نماید لذا از نظر هزینه اقتصادی نخواهد بود.

شین بندی سه کلیدی : این نوع شین بندی در جاییکه فقط دو فیدر خط ودو فیدر ترانس و یا چهار فیدر خط موجود می باشد مورد استفاده قرار می گیرد .

توضیح 1 : در دیاگرامها شین ها را توسط ولتاژ مربوط و سطح اتصال کوتاه نشان می دهـنـد .

توضیح 2 : رنگ آمیزی شین ها : از آن جاییکه تشعشعات حرارتی شیـن های رنـگ  نشــده بیشتر می باشد در نتیجه بازدهی شین ها توسط رنگ آمیزی تا حـدودی افزایـش می یابـد از طرفی با رنگ آمیزی نمودن می توان فازهای مختلف را مشخص نمود.

بررسی عملکرد کلید قدرت در مدارات مختلف : کلید قدرت وظیفه قطع و وصل قسمـت های مختلف شبکه فشار قوی را در شرایط عادی و چه در موقع بروز خطا و اتصال کوتاه  به عهــده دارد . قبل از پرداختن به ساختمان داخلی و نحوه عملکرد انواع مختلف دژنکتورها قطع و وصل مدارات مختلف را مورد بررسی قرار می دهیم .

برقگیردر واقع یک مقره و یا یک ایزولاتورناقص می باشد و تخلیه ولتاژدرآن با افزایش سطح ولتاژ انجام می شودوبارهای سیال از طریق برقگیردرزمین تخلیه می شود.

در موقع کار عادی شبکه برقگیربین فاز وزمین بسته می شود ومانند عایق عمل می کند ولی به محض اینکه ولتاژ شبکه از حد معینی بالاتررفت برقگیرعمل کرده واین قوس الکتریکی را به زمین تخلیه میکند. بنابراین به منظورحفاظت ازتجهیزات درمقابل اضافه ولتاژها وتخلیه آنها به زمین از برقگیر استفاده می شود. مهمترین محل نصب برقگیردرابتدا و انتهای خطوط ودردوسرترانسفورماتورمی باشد. انواع برقگیرعبارتند از::

ساختمان این نوع برقگیرها متشکل از دو شاخک یا میله که متناسب با ولتاژنامی شبکه ازهمدیگرقرار داشته به طوریکه ولتاژنامی قادربه یونیزاسیون فضای بین دوشاخک نبوده ولی اضافه ولتاژمی تواند فاصله بین آنها را یونیزه کرده وازطریق بدنه زمین شده دکل یا تجهیزات تخلیه گردد که این نوع بیشتربه عنوان حفاظت کمکی به کارمی رود.بنابراین بزرگترین عیب برقگیرجرقه ای تأخیرزیاد در جرقه است.

 

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: